Świętom Wielkiej Nocy towarzyszy wiele ciekawych, ludowych obrzędów. Niektóre z nich są połączone z tradycją katolicką. Z kolei inne łączą się z wierzeniami starosłowiańskimi. Warto pamiętać, że starosłowiańskim odpowiednikiem świąt Wielkiej Nocy było Jare Święto – występujące w równonoc wiosenną (wyznaczającą moment nadejścia astronomicznej wiosny).
Najciekawsze zwyczaje ludowe
Pucheroki – tradycja wywodząca się z Krakowa. Pucheroki to chłopcy, którzy rankiem w Niedziele Palmową chodzą po okolicznych domach. Są ubrani w kożuchy przekręcone na lewą stronę. Na głowach mają wysokie, stożkowate czapki. Chłopcy życzą mieszkańcom radosnych świąt i recytują różne rymowanki ludowe. Obyczaj jest nadal kultywowany w niektórych podkrakowskich wsiach.
Dziady śmigustne – tradycja wywodząca się z Małopolski. W nocy z niedzieli na Poniedziałek Wielkanocny ludzie przebierają się za dziadów śmigustnych – otulają się słomą i zakładają maski. Przebrane postacie nigdy się nie odzywają, czasem jedynie trąbią w mały blaszany róg. Przechodząc po miejscowości proszą ludność o drobne datki. Zwyczaj ten jest związany z legendą mówiącą, iż wiele wieków temu do małopolskiej wioski przybyli jeńcy Tatarów. Mieli poranione twarze i poucinane języki. Mieszkańcy małej wioski szybko udzielili im pomocy. Od tego czasu wioska nosi nazwę Dobra (leży nieopodal Limanowej).
Przywołówki – to tradycja zapoczątkowana w Inowrocławiu. Odbywa się w pierwszy dzień świąt Wielkanocnych. Tradycja polegała na symbolicznym kojarzeniu młodych par. Chłopcy wspinali się na drzewa i przywoływali młode Panny. Następnie wykupywali je za pomocą drobnych podarunków.
Kurek dyngusowy – starosłowiańska tradycja ludowa. Niegdyś młodzi chłopcy wozili po wsiach młodego koguta (kurka). Ptak był symbolem siły i energii. Kogucik zazwyczaj bardzo głośno piał, ponieważ chłopcy dawali mu do jedzenia ziarno namoczone w alkoholu. Wraz z upływem lat żywego koguta zastąpiły gliniane lub drewniane posążki.
Siuda Baba – starosłowiański obrzęd odprawiany w Poniedziałek Wielkanocny. Był związany z odganianiem zimy. Obecnie za Siudą Babę przebierają się mężczyźni. Zakładają stare, usmolone w sadzy ubrania i chodzą od domu do domu prosząc o datki. Ten widowiskowy obrzęd możemy zobaczyć w Lednicy Górnej (w okolicach Wieliczki). Obrzęd jest związany z legendą, która głosi, że w okolicach znajdowała się kiedyś pogańska świątynia. Przebywała w niej jedna kapłanka, która przez cały rok pilnowała ognia. Co roku w Poniedziałek Wielkanocny wychodziła ze świątyni i szukała swojej zastępczyni.
Dodaj komentarz