Pocenie się to naturalny stan fizjologiczny organizmu. Reguluje on temperaturę ciała oraz pełni funkcje kontrolujące kwaśne PH skóry i złuszczanie się naskórka. W naturalnych warunkach wydzielamy na dobę od 0,5 do jednego litra potu. Przy dużym wysiłku, intensywnym ruchu oraz w wysokiej temperaturze i w różnych sytuacjach emocjonalnych – znacznie więcej. Zwiększona potliwość towarzyszy też dojrzewaniu. Ilość wydzielanego potu zmniejsza się po dwudziestym piątym roku życia. Pocenie się to także naturalny stan u osób nadmiernie grubych oraz chorych, między innymi na choroby tarczycy, serca, węzłów chłonnych, gruźlicy i dotkniętych zmianami hormonalnymi. Są też przypadki, gdy nadmierne pocenie się następuje bez konkretnego powodu. Mówimy wówczas o zjawisku hiperhydrozy. Hiperhydroza może obejmować całe ciało lub tylko niektóre jego części, na przykład dłonie, stopy, czoło, skronie, pachy. Zdarzają się również sytuacje, gdy pot wydzielany jest w minimalnych ilościach lub gdy go brakuje. Zmniejszona zdolność do wydzielania potu nazywana jest hipohydrozą, natomiast całkowity jego brak to anhydroza. W jednym i drugim przypadku mamy do czynienia z zaburzoną równowagą termoregulacyjną.
Pot z wydzieliną gruczołów łojowych tworzy na skórze ochronny płaszcz hydrolipidowy. Pod względem chemicznym jest to wodny roztwór soli mineralnych z niewielką domieszką związków organicznych. Charakterystycznym składnikiem potu u kobiet jest kwas izowalerianowy, natomiast u mężczyzn 5-alpha androstenol. Pot ma lekko kwaśne PH i wydziela ledwie wyczuwalną woń. Jego nieprzyjemny zapach pojawia się w momencie rozkładu przez mikroorganizmy żyjące na skórze. Specyficzny rodzaj potu wydzielany jest przez gruczoły apokryfowe ulokowane pod pachami, pachwinach i w okolicach narządów płciowych, które mają ujście w kanale włosa lub naskórka. Pot apokryfowy składa się z wody, soli mineralnych, lipidów, steroli, białek i cukrów. W procesie jego rozkładu bakterie uwalniają związki zapachowe. Rodzaj woni zależy od składu potu, aktywności drobnoustrojów oraz od czynników indywidualnych.
Zapobieganie nadmiernemu poceniu się polega przede wszystkim na właściwej higienie, stosowaniu mydła antybakteryjnego oraz dezodorantów i antyperspirantów. Rola kosmetyków tego typu polega na eliminowaniu nieprzyjemnego zapachu poprzez między innymi działanie antybakteryjne. Należy jednak pamiętać, że dezodoranty zwalczają przykry zapach, ale nie zapobiegają wydzielaniu potu. Ich działanie polega na zahamowaniu aktywności bakterii rozkładających pot oraz neutralizacji nieprzyjemnej woni. Zawierają on środki bakteriobójcze działające zazwyczaj przez kilka godzin. W drogeriach i aptekach dostępne są dezodoranty nie tylko do pach, ale również do całego ciała, do stóp i włosów. Ich receptury wzbogacono środkami zapachowymi, składnikami nawilżającymi i łagodzącymi. Jeśli pocenie się jest intensywne, wskazane jest stosowanie antyperspirantów, które działają dłużej. Antyperspiranty zmniejszają wydzielanie potu, zawierają bowiem ściągające środki czynne, zwężające ujście gruczołów potowych. Nie należy ich jednak stosować przed opalaniem się, ponieważ mogą spowodować przebarwienia. Antyperspirantów używa się raz dziennie, nakładając je wyłącznie pod pachami. Dostępne są też antyperspiranty, które stosuje się na noc i zmywa rano. W aptekach można spotkać również silniejsze środki zmniejszające potliwość, zalecane do stosowania 1-2 razy w tygodniu. W przypadkach chorobowych stosuje się już specjalistyczne leki hamujące aktywność gruczołów. W takich sytuacjach dobrze działa również jonoforeza oraz trening psychologiczny. W najcięższych przypadkach stosuje się operacyjne wycięcie gruczołów potowych.
Na podst.: B. Włudyka, Czy pocenie jest potrzebne. „Aura” 2013 nr 12, s. 34-35.
Dodaj komentarz