Piwo, znane w Polsce już od XI wieku, upowszechniło się kilka wieków później. O rodzaju i gatunku piwa decydowała zawarta w nim ilość alkoholu, barwa oraz intensywność goryczki, aromat i smak. Cechy te uzyskiwano poprzez używanie odpowiedniej wody, stosowanie specjalnych drożdży oraz umiejętne przystosowanie słodu. W siedemnasto- i osiemnastowiecznej produkcji wyróżniały się zwłaszcza piwa wysokogatunkowe, tzw. dubeltowe, produkowane z pszenicy i jęczmienia. Jednak większość browarów dostarczała piwa słabego, rozcieńczonego, niskoprocentowego i o niewielkich walorach smakowych, tzw. cienkusza. Piwo produkowano na ogół z wysokowartościowego jęczmienia, czasami z pszenicy i owsa. Uprawiano także dobrej jakości chmiel, którego podaż przekraczała ówczesny nań popyt. Popularne były także piwa mocniejsze, nazywane „piwem szlacheckim”.
Każdy region kraju chlubił się wyrobem własnego gatunku piwa. Szczególną estymą cieszyło się piwo wareckie, którego wielbicielem był podobno Zygmunt III Waza. Największą jednak renomę zyskały niektóre piwa wielkopolskie (w tym najsłynniejsze – grodziskie), gdańskie, leżajskie. Jędrzej Kitowicz pisał w swoich opisach obyczajów za panowania Augusta III, że piwo z Grodziska Wielkopolskiego rozpowszechnili ówcześnie lekarze, „przyznając mu cnotę wód mineralnych”. Sprowadzano także piwo zza granicy. W wieku XVII importowano ze Śląska piwa świdnickie i opawskie, natomiast w XVIII delektowano się piwem czeskim, które pod koniec owego wieku zastąpiono piwem angielskim, o wysokiej zawartości alkoholu.
Piwo spożywane było przez wszystkie warstwy społeczne. Produkowano go niemal w każdym folwarku. Warzyli je czasem, za specjalnym pozwoleniem, również chłopi. Istniały też liczne browary miejskie. Do końca wieku XVII piwo uchodziło za podstawowy napój alkoholowy. Największe jego spożycie notuje się natomiast w wieku XVIII. Napoju tego nie traktowano jednak w dawnej Polsce jako pobudzającej używki, ale jako tradycyjny komponent codziennego posiłku. Stanowiło ono bowiem składnik wielu potraw, na przykład popularnej niegdyś zupy piwnej. Serwowane w dużych ilościach prowadziło niekiedy do problemów zdrowotnych, w tym również do uzależnienia od alkoholu.
Na podst.:
1. Kuchowicz Z., Obyczaje staropolskie XVII-XVIII wieku. Łódź 1975.
2. Milewski S., Pijaństwo w dawnej Polsce (2). „Problemy Alkoholizmu” 1996 nr 3, s. 15-16.
Dodaj komentarz