Globalizacja jest terminem charakteryzującym czasy, w których obecnie żyjemy. Globalizacja została użyta w literaturze po raz pierwszy w połowie lat 80 do opisania zjawisk kulturowych i religijnych we współczesnym świecie przez angielskiego socjologa Ronalda Robertsona. W jego rozumieniu globalizacja jest zbiorem procesów, które prowadzą do ujednolicenia społeczeństwa, unifikacji świata jako całości w sferach polityki, ekonomii, w kulturze i w ochronie środowiska. Te procesy to: uniwersalizacja, polegająca na rozpowszechnieniu się pewnych wzorów na całym globie; konsekwencjalizm planetarny; globalna rewolucja gospodarcza, objawiająca się tym, iż to nie państwa rządzą gospodarką lecz koncerny ponadpaństwowe i likwidacją granic celnych; planetarny wymiar patologii społecznych: wzrost różnic w dochodach, wzrost bezrobocia jawnego i ukrytego, i amerykanizacja kultury, czyli czerpanie wzorów kulturowych głównie z USA i rozprzestrzenianie ich na cały świat np. filmy Hollywood, styl jeans, amerykańskie style w muzyce, rozszerzanie się znajomości języka angielskiego. Często przywoływanym przykładem fenomenu globalizacji jest Mc’Donalds. Twórcą teorii macdonaldyzacji jest amerykański socjolog George Ritzer. W swojej książce pt. „McDonaldyzacja społeczeństwa” definiuje on macdonaldyzację jako proces stopniowego upowszechniania się zasad działania restauracji szybkich dań we wszystkich dziedzinach życia społecznego w Stanach Zjednoczonych oraz na całym świecie. W dzisiejszych czasach proces ten oddziałuje nie tylko na gastronomię, ale na całą gamę przedsięwzięć ludzkich, na styl życia w wielu krajach. Praktycznie nie ma takiej dziedziny życia, która oparłaby się macdonaldyzacji. Przyczyn tego procesu Ritzer dopatruje się w koncepcji biurokracji Maxa Webera. Koncepcja macdonaldyzacji jest rozszerzeniem Weberowskiej teorii racjonalizacji. Tak jak dla Webera modelem racjonalizacji była biurokracja tak paradygmatem macdonaldyzacji jest restauracja szybkich dań. Najważniejszymi zaletami biurokracji są jednocześnie cztery podstawowe wyznaczniki macdonaldyzacji: efektywność, kalkulacyjność, przewidywalność i manipulacja. Spróbujemy się teraz zastanowić nad macdonaldyzacją w urzędach poszukując filarów tego procesu w ich pracy. Pierwszy z nich, efektywność opiera się na maksymalnie uproszczonej procedurze przygotowania i podania produktu końcowego. W urzędach występuje podział pracy oparty o schemat organizacyjny urzędu. Poszczególnym wydziałom przypisane są określone zadania wynikające z ustaw, aktów wykonawczych i przepisów wewnętrznych (uchwał i zarządzeń). Do każdego pracownika przypisany jest zakres czynności. Podział pracy gwarantuje efektywność urzędu. Drugi filar to kalkulacyjność, czyli akcentowanie kwantytatywnych cech sprzedawanych potraw (wielkość porcji, cena) i świadczonych usług (ile czasu potrzeba aby potrawę otrzymać). Kalkulacyjność w urzędach widoczna jest poprzez: uproszczenie drogi administracyjnej przy wydawaniu decyzji; wdrażanie usług elektronicznych, dzięki którym petent może załatwić swoją sprawę szybciej bez stania w kolejkach, bo poprzez Internet (pobranie /złożenie wniosku, wgląd w każdy etap sprawy). Kolejnym wyznacznikiem macdonaldyzacji jest przewidywalność. Bazuje ona na konserwatyzmie klienta przywiązanego do tego, co zna i do tego, do czego jest przyzwyczajony. Urzędy mają ustandaryzowany wystrój: przed budynkiem maszt z flagą, przy wejściu tablica z nazwą urzędu, wewnątrz widoczna tablica informująca gdzie można jaką sprawę załatwić, w każdym pomieszczeniu godło, czystość i schludność pomieszczeń. Pracownicy zachowują się w sposób przewidywalny, postępują zgodnie z przyjętą polityką jakości urzędu, prowadzone są w tym zakresie szkolenia, sposób zachowania weryfikowany jest poprzez ankietowanie petentów. Petenci wiedzą gdzie, w jakim wydziale załatwić jakąś sprawę. Otrzymują to czego oczekują. Ostatni z czterech wyznaczników to manipulacja pracownikami i klientami. W urzędach można zaobserwować manipulowanie pracownikami poprzez upolitycznienie szczebla samorządu (wpływ władzy na swe poparcie przed końcem kadencji).
Dodaj komentarz