Polska liczy obecnie 38,5 miliona ludności i jest tym samym szóstym krajem w Unii Europejskiej pod względem liczby ludności. Szóste miejsce w Unii zajmuje również pod względem wielkości. Współczynnik dzietności wynosi w naszym kraju nieco ponad 1%, co oznacza, że na sto kobiet w wieku 15-49 lat przypada około 130 urodzonych dzieci. Również skala migracji przerosła prognozy. Jej ujemne saldo powoduje, że przyrost ludności zameldowanej w naszym kraju wynosi rocznie około czterech tysięcy, mimo że rodzi się prawie 400 tysięcy dzieci i o 10 tysięcy mniej osób rocznie umiera.
Jesteśmy obecnie świadkami starzenia się społeczeństwa polskiego. Zabezpieczenia emerytalne absorbują ponad 12% wydatków społecznych. Szacuje się, że w 2035 roku każde 100 osób w wieku produkcyjnym będzie pracować na 32 osoby w wieku poprodukcyjnym. W ostatnich latach odsetek osób w wieku powyżej 65 lat zwiększył się w Polsce o 1/3. Zmniejszył się natomiast udział osób młodych, prawie o 10%. Wiąże się ten fakt przede wszystkim z wydłużeniem średniej długości życia oraz z niską dzietnością. W porównaniu z początkiem lat 90. liczba lat życia dla osób w wieku poprodukcyjnym wydłużyła się o 4,1 roku dla mężczyzn i 4,4 dla kobiet. Obecnie mężczyźni żyją w Polsce średnio 72 lata, kobiety natomiast prawie 81 lat. W Polsce mieszka obecnie ponad dwa tysiące stulatków. Wskaźnik dzietności należy natomiast do najniższych spośród państw UE – średnia dla Unii to 4,4. Niepokojącymi zjawiskami w strukturze rodziny jest też rosnąca liczba urodzeń pozamałżeńskich, zwiększająca się liczba rozwodów, wzrost liczby osób pozostających w związkach nieformalnych i rosnąca liczba rodziców samotnie wychowujących dzieci. Zwiększa się też udział rodzin, w których dwoje małżonków pracuje zawodowo.
Choć widoczne są w ostatnich latach zmiany poziomu życia na lepsze, liczba osób objętych pomocą społeczną wzrasta. Jednym z powodów jest ubóstwo, które dotyczy prawie 700 tysięcy osób. Zasięg ubóstwa relatywnego mierzony jest tzw. stopą ubóstwa, czyli liczbą osób o wydatkach poniżej 50% średnich wydatków gospodarstw domowych. Z danych statystycznych wynika, że zagrożonych relatywnym ubóstwem jest w Polsce ponad 17% polskich gospodarstw. Najwięcej w statystyce ubóstwa (prowadzonej przez Główny Urząd Statystyczny od 2009 roku) jest gospodarstw rolników, rencistów i osób pracujących.
Bezrobocie w Polsce dotyka obecnie 9% społeczeństwa. Niepokojącym zjawiskiem jest zwłaszcza bezrobocie wśród młodzieży. Konsekwencje bezrobocia w wymiarze społecznym i ekonomicznym są bardzo zróżnicowane. Długotrwałe masowe bezrobocie destabilizuje gospodarkę, nie stymuluje popytu i obciąża finansowo pozostałą część społeczeństwa. Wśród polskiego społeczeństwa jest ponad 15,5 miliona osób pracujących, z czego prawie 30% posiada umowy na czas określony. Polska należy do najmniej aktywnych zawodowo krajów Unii. Przy średniej nieco ponad 70% dla Unii, w naszym kraju wynosi ona nieco powyżej 63%. Niski jest w Polsce też wskaźnik zatrudnienia kobiet. W Unii oscyluje on wokół 57%, natomiast w Polsce wynosi 48%. Problem niskiej aktywności zawodowej dotyczy głównie młodych kobiet (25-29 lat) oraz kobiet w wieku przedemerytalnym (55-59 lat). Niższy wskaźnik aktywności zawodowej kobiet w wieku przedemerytalnym ma w Unii jedynie Malta. Należymy natomiast do grupy najbardziej zapracowanych krajów Europy. Mężczyźni pracują średnio 45 godzin tygodniowo, a kobiety 39 godzin. Daje nam to trzecie miejsce wśród 31 krajów europejskich, za Turcją i Macedonią.
W czasach budowania społeczeństwa opartego na wiedzy dynamicznie wzrasta zapotrzebowanie na wysoko wykwalifikowaną kadrę pracowniczą. Bezrobocie wśród osób z wyższym wykształceniem jest z tego względu relatywie niższe niż wśród osób z wykształceniem średnim i podstawowym. W badaniach popytu na pracę, prowadzonych systematycznie przez GUS wynika, że na polskim rynku pracy jest też duże zapotrzebowanie na pracowników w zawodach niewymagających szczególnie wysokich kwalifikacji. Poważnym problemem w Polsce jest natomiast bezrobocie wśród osób z wykształceniem podstawowym. Bez pracy pozostaje też duża część absolwentów szkoły średniej.
Literatura:
1. Kurowska A., Bariery i uwarunkowania aktywności zawodowej młodych matek w Polsce. „Polityka Społeczna” 2010 nr 11-12, s. 11-17.
2. Müller A., Znaczenie udziału wynagrodzeń w PKB dla debaty emerytalnej z 2012 roku. „Polityka Społeczna” 2013 nr 5-6, s. 15-21.
3. Smoder A., Równowaga praca-życie – wybór czy konieczność? „Polityka Społeczna” 2010 nr 4, s. 12-17.
4. Świat współczesny – miscellanea. „Polityka Społeczna” 2010 nr 1, s. 30-31.
5. Świat współczesny – miscellanea. „Polityka Społeczna” 2010 nr 10, s. 30.
6. Świat współczesny – miscellanea. „Polityka Społeczna” 2013 nr 5-6, s. 34-35.
Dodaj komentarz