Wydaje nam się na ogół, że umiemy ładnie jeść i ładnie zachować się na przyjęciu. Jednak, gdy znajdziemy się w eleganckim gronie, ogarnia nas czasami poczucie, że jesteśmy jak dinozaur w nowoczesnym aquaparku – nieporadni, zawstydzeni i onieśmieleni. Mamy wrażenie, że wszyscy wokół widzą nasze zakłopotania i w duchu się śmieją. Zatem, by znalazłszy się w eleganckim świecie, uniknąć takiego odczucia, poznajmy alfabet kulturalnego jedzenia. Poniższą listę można wywiesić w dyskretnym miejscu w domu i od czasu do czasu, dla przypomnienia, na nią zerknąć. Brakujące litery alfabetu warto też z czasem dopisać.
B jak bułeczka, barszcz i bulion. Bułeczkę podaną oddzielnie kroimy na dwie lub trzy części, smarujemy, nakładamy dodatki i jemy trzymając w ręku. Barszcz i bulion podaje się w filiżankach ustawionych na talerzykach z łyżeczką. Jedząc, kilkanaście pierwszych łyków nabieramy łyżeczką, pozostały płyn pijemy bezpośrednio z filiżanki.
C jak chleb, jak ciastka i ciasto oraz jak czekolada i cytryna. Chleb niesmarowany i bez dodatków, np. do zupy lub ryby, zjadamy w postaci małych kęsów, które odłamujemy rękoma. Z kolei chleb posmarowany i z dodatkami, np. wędliny czy sera, kroimy na połówki nożem. Czekoladę, podobnie jak kawę i kakao, podajemy w filiżankach. Ciasta i ciastka suche jemy trzymając w ręku, natomiast tortowe – łyżeczką lub specjalnym widelczykiem. Cząstki cytryny podane do mięsa (np. do sznycla wiedeńskiego) przyciskamy delikatnie nożem, aby wypuściły sok i odkładamy na brzeg talerza.
D jak dżem. D jak drób. Dżemy, konfitury, powidła, miód itp. nabiera się przeznaczoną do tego celu łyżeczką. Kładziemy porcję na swój talerzyk a łyżeczkę odkładamy na miejsce. Dopiero biorąc z własnego talerzyka porcję, smarujemy pieczywo nożem lub łyżeczką. Wbrew powiedzeniu „ryby i kury bierzemy w pazury”, drób je się nożem i widelcem, odkładając kostki na brzeg talerza.
H jak herbata. Herbatę pije się siedząc, podczas gdy z filiżanką kawy możemy stać lub chodzić. Zarówno herbata gotowa, jak i podawana z torebeczką oraz plasterkiem cytryny wymaga bezszmerowego picia. Słodzimy herbatę zawsze łyżeczką z cukiernicy. Upijamy najpierw 1-2 łyki swoją łyżeczką i odkładamy ją na spodek. Jeśli podano herbatę w torebce, po odczekaniu aż napój nasiąknie, owijamy sznurek wokół łyżeczki i ściągamy resztki płynu. Zużytą torebkę kładziemy na swoim talerzyku. Po wyjęciu torebki, wkładamy do szklanki łyżeczką plasterek cytryny i napój słodzimy. Herbatę można podać w szklankach lub w filiżankach. Jeśli przez przypadek wylejemy troszkę napoju na spodek, podkładamy pod filiżankę złożoną we czworo serwetkę.
J jak jarzyny i J jak jaja. Jarzyny gotowane i duszone dzieli się i zjada za pomocą widelca. Nóź może służyć w tym przypadku jedynie do nakładania na widelec. Jaja na miękko podajmy w specjalnych podstawkach lub kieliszkach. Gdy kieliszki nie mają podstawki, ustawia się je na talerzyku. W kieliszku do jaj podaje się również jaja na półtwardo. Są dwa sposoby rozbijanie skorupek jaj. Pierwszy polega na nadtłuczeniu łyżeczką skorupki i zdejmowaniu jej palcami, po kawałeczku. Według drugiego, najlepiej jest jednym ruchem noża ściąć główkę jajka, wyjąć je, a potem jeść jajko łyżeczką, posypując solą każdą porcję. Jaja po wiedeńsku podajemy wybite ze skorupek do ogrzanej szklanki, z dodatkiem masła i lekko osolone. Serwuje się je z pieczywem i posiekanym szczypiorkiem. Jaja na twardo podajemy obrane ze skorupek i pokrajane w cząstki lub plastry. Takie jaja jada się widelcem. Jajka w koszulkach, gotowane bez skorupek, po wyjęciu łyżką cedzakową i oprószeniu solą, podajemy na grzankach, na spodach z karczocha albo na ugotowanym ryżu. Jaja w koszulkach, jajecznicę oraz jaja sadzone podajemy na talerzykach deserowych.
K jak kanapki, koreczki i karczochy oraz jak kawa, kakao i kawior. Malutkie kanapeczki jada się rękoma, wkładając całe do ust. Również koreczki wkładamy do ust w całości, bezpośrednio ze szpatułki. Jeśli na talerzu mamy rożne wędliny i inne dodatki, możemy nałożyć je na kromeczkę chleba i jeść nożem i widelcem. Rękoma jada się także karczochy. Odłamujemy kolejne ich listki, maczamy w sosie i spożywamy. Kiedy wszystkie liście zostaną zjedzone, środek karczocha, tzw. serce, wyjmuje się widelcem. Kawę podajemy w cienkich filiżankach, najlepiej porcelanowych. Kawę z mlekiem, na śniadanie, można pić w kubkach lub w filiżankach. Podobnie serwuje się kakao. Kawior podany w oryginalnym opakowaniu bierzemy łyżką, nakładamy na małe kromki bułeczki, spryskujemy sokiem z cząstki cytryny i jemy rękoma.
L jak langusta. Langusty, homary i raki wymagają specjalnego nożyka i szczypczyków. Łamiemy nimi odnogi homara i wyjadamy ze środka jadalny miąższ. Jeśli nie mamy szczypców, jemy mięso palcami, pomagając sobie widelcem. Mięso z szyjki, ogona i nóżek je się z chlebem posmarowanym masłem. Mięso langust, choć pozbawione kleszczy, konsumuje się podobnie.
M jak makaron. M jak mięso. Włosi twierdzą, że nie wolno nożem dotykać makaronu. Zawijamy go więc na widelec, ewentualnie pomagając sobie łyżką. Widelec trzymamy wówczas w prawej ręce, natomiast łyżkę, prawie pionowo w lewej, wgłębieniem w stronę widelca. Mięso miękkie, a więc kotlety lub klopsy jada się widelcem. Podobnie podroby typu móżdżek lub nereczki. Mięso w kawałku, a także wątróbki i ozorki, spożywamy przy pomocy widelca i noża. Każdy odkrojony kawałek nakładamy we wgłębienie widelca.
O jak owoce. O jak ostrygi. Owoce wymagają od nas prawdziwej ekwilibrystyki, ponieważ różne ich gatunki jemy inaczej. Jabłka i gruszki dzielimy najpierw nożykiem na cztery części. Każdą część nadziewamy na widelczyk do owoców i obieramy, a potem kroimy na 2-4 części, zależnie od wielkości owocu i zjadamy. Truskawki je się rękoma. Trzeba jednak wiedzieć, że stawia się je na stół z szypułkami i ogonkami. Do truskawek podajemy też cukier puder w cukierniczce. Goście nabierają trochę cukru na talerzyk, potem porcję truskawek i jedzą, maczając każdy owoc w cukrze oraz odkładając listki na brzeg talerzyka. Poziomki podajemy z kolei bez szypułek, w kompotierkach ustawionych na talerzykach deserowych z łyżeczką. Winogrona i czereśnie je się trzymając w ręku i odkładając pestki na talerzyk, wypluwając je dyskretnie do zwiniętej dłoni. Brzoskwinie kroimy na pół na talerzyku, usuwamy pestkę i dzieląc połówki na cząstki, jemy je widelcem oraz nożykiem. Morele i śliwki rozdzielamy na połówki. Małe śliweczki bierzemy od razu do ust. Pomarańcze kroimy nożykiem na 4-6 części tak, by naciąć tylko skórkę. Rozkładamy następnie owoc jak gwiazdę, oddzielając cząstki. Mandarynki możemy obrać nożykiem albo palcami. Jedząc banany, odcinamy najpierw nożykiem końcówkę, a nastopnie zdejmujemy palcami skórkę. Można obranego banana jeść widelczykiem i nożykiem albo obranego w połowie, trzymając go w ręku. Ananasy i melony, pokrojone wcześniej w kawałki, nabija się na widelczyk. Grejpfrut kroimy w poprzek na dwie części, a następnie wybieramy miąższ łyżeczką. Orzechy stawia się na stół w skorupkach, dodatkowo podając dziadka. Orzeszki arachidowe i migdały układamy na paterze, a goście biorą je palcami. Bakalie podaje się w ozdobnych naczyniach i je się też palcami. Ostrygi serwujemy w otwartych muszlach. Przystępując do konsumpcji, oczyszczamy je najpierw widelcem z niejadalnych ciemniejszych części, a następnie odrywamy ostrygę od skorupki, skrapiamy sokiem z cytryny i jemy z muszli.
P jak parówki. Jeśli są w jadalnej osłonce, podajemy bezpośrednio wyjęte z wrzątku. Gdy osłonki nie możemy zdjąć przed podgrzaniem, podajemy parówki w całości. Dopiero na talerzu usuwamy ją za pomocą noża i widelca. Skórkę zostawiamy na brzegu swego talerza.
R jak ryż i R jak ryby. Ryż, zarówno na gęsto, jak i na sypko, jemy widelcem. Z kolei ryby – dwoma widelcami albo specjalnym nożykiem i widelcem lub też z użyciem widelca i kawałka chleba. Jednym widelcem spożywamy natomiast ryby z puszki oraz rybę w galarecie, z kolei śledzie surowe – nożem i widelcem. Ości z ryb usuwamy na brzeg talerza.
S jak sałaty, sałatki i szparagi oraz S jak ser i jak sos. Sałatkę jarzynową jemy widelcem, ewentualnie nakładając nań nożem. Podaje się ją ze specjalnie do tego celu przeznaczonymi sztućcami. Zielonej sałaty nie kroimy nożem. Można ewentualnie owinąć listek wokół widelca, pomagając sobie (dyskretnie) nożem. Sałatę kruchą, tzw. amerykańską, która ma twarde liście, można nożem kroić. Szparagi jada się na kilka sposobów. Za najbardziej elegancki uważa się zwyczaj podawania do szparagów malutkich serwetek, przez które chwyta się palcami gruby koniec warzywa. Można też jeść szparagi, nadziewając je na widelec. Kanapki z serem trzyma się w ręku. Jeśli musimy sami posmarować chleb i położyć nań ser, robimy to nożem. Nożem nakładamy też biały ser oraz serki topione, które gdy są miękkie, rozsmarowujemy na kromce pieczywa. Twarożek nakładamy łyżeczką. Sosu, nawet gdy jest bardzo apetyczny, nie zmazujemy chlebem. Chyba, że podano tzw. maczankę, czyli dużo mięsnego sosu i do tego chleb. Jeśli sos stanowi dodatek do ziemniaków, ryżu lub jarzyn, wtedy również wymazujemy go kawałkiem chleba.
Ś jak ślimaki. Te bez skorupek je się widelcem. Ślimaki w skorupkach wyjmuje się z naczynia, w którym je podano, szczypcami. W lewej ręce trzymamy ślimaka w szczypcach, a prawą wybieramy go widelczykiem, następnie kładziemy na łyżkę, polewamy sosem i zjadamy.
Z jak ziemniaki. Z jak zupy. Ziemniaków nie kroimy nożem i nie rozgniatamy widelcem na purèe. Ziemniaki w łupinkach obiera się, używając widelca i noża. Zupy konsumujemy dużą łyżką z głębokich talerzy. Należy przy tym pamiętać, że nie macza się w zupie chleba i nie dmucha na łyżkę z płynem, aby go ostudzić.
Na podst.: Gumowska I., Dookoła stołu. Warszawa-Rzeszów 2010.
Dodaj komentarz